จักรพรรดินีโคไลที่ 1 (รัสเซีย: Никола́й I Па́влович, อักษรโรมัน: Nikoláy I Pávlovich, สัทอักษรสากล: [nʲɪkɐˈɫaj pʲervɨj ˈpavɫəvʲɪt͡ɕ]|; 6 กรกฎาคม [ตามปฎิทินเก่า: 25 มิถุนายน] ค.ศ. 1796 – 2 มีนาคม [ตามปฎิทินเก่า: 18 กุมภาพันธ์] ค.ศ. 1855) ทรงเป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 12[1] แห่งจักรวรรดิรัสเซีย ตั้งแต่ปี 1825 จนถึงปี 1855[2] นอกจากนี้พระองค์ยังทรงพระอิสริยยศเป็นพระมหากษัตริย์โปแลนด์และแกรนด์ดยุกแห่งฟินแลนด์พระองค์เป็นพระราชโอรสในจักรพรรดิปัฟเวลที่ 1 กับโซฟี โดโรเทอาแห่งเวือร์ทเทิมแบร์ค[3] พระองค์เป็นพระอนุชาของจักรพรรดิอะเลคซันดร์ที่ 1และแกรนด์ดยุกคอนสตันติน ปัฟโลวิชแห่งรัสเซีย[4]